Kanser sebeplerini bilmekten daha çok önemli olan şey neleri yapabiliyorum sorusudur. Kritik olan budur. Bildikleriniz değil yapabildikleriniz sizin kanser ihtimalinizi azaltacak, kanserden korunmanızı sağlayacaktır. Bunları sıralayalım ve siz yaptıklarınıza tik atın. Yapabileceklerinizi lütfen planlayın, kayıt altına alın.

1) Hekiminize kanserden nasıl korunurum, nasıl sağlıklı yaşarım diye sorun, soy ve yaşam tarzınız dahil risk profilini beraber gözden geçirin.

2) Beslenmenizde mümkünse özellikle tarımsal üreticinizi tanıyın, tanışın ve izleyin.

3) Az yiyin, yavaş yiyin ama dengeli beslenmeyi öğrenin ; halk pazarlarına gidin, mevsimsel besin döngülerini bilin, haftada en az iki gün uzun açlık yapın, beslenmenizde limon, elma, çekirdeğiyle beraber kara üzüm, taze soğan, sarımsak, yeşillik, çiğ badem, ceviz, yerfıstığı, fındık, kışlık sebze gibi (pırasa brokoli, lahana gibi) doğal ürünleri tüketmeyi ve evinize sık getirmeyi önemseyin, yumurtayı organik yiyin, baklagilleri ihmal etmeyin, sigara ve alkol gibi doğrudan kanserojen maddeleri hayatınızdan planlayarak kararlı biçimde çıkarın ve çok azaltın.

4) Antibiyotik gereksiz kullanmayın, prebiyotik içeriği olan besinleri öğrenin ve tüketin.

5) Düzenli yürüyüş ve egzersiz yapın.

6) Uyku hijyeni nedir öğrenin, iyi uyumayı hedefleyin.

7) D vitamini düzeyinize dikkat edin mayıs ekim ayları arası 30dk öğlenleri güneşlenin, kozmik teması önemseyin.

8) Telefon ve bilgisayar, verici gibi yüksek radyasyon, hava kirliliği, gibi çevresel faktörleri ihmal etmeyin.

9) Stresli ortam ve sizi rahatlatan ortamları ayırt edin, ayıklayın, günlük ve yıllık dinlenme periyodları ihmal etmeyin.

10) Evinizde, işyerinizde, sokakta güveni ve sağlıklı tutumlar geliştirmeyi planlayın.

11) Sağlık okur yazarı olun, Sağlıklı kalmak için sağlık ve sağlık davranışının bilincinde olmak, farkındalık, uygulamak, sağlık tutumlarında “beceri kazanma” ve “yetkinleşme” süreçlerini deneyimleyin.

Bunlar üzerine düşünün, kurgulayın, hedefleyin. Hedeflerinizi kaydedin. Bu süreç doğrusal da seyredebilir ama genellikle değişken ve iki ileri bir geri ilerleyecektir. Bu süreci mikro ve makro çevrenizle birlikte gerçekleştirin. Aileniz, yakınlarınızla, sağlık profesyoneli hekiminizle ve sosyal çevrenizle sağlık tutumlarını birlikte gerçekleştirin, süreci abartısız paylaşın. Daha kalıcı ve sürdürülebilir olacaktır. Sağlık için bilinçli bir çaba içinde olmalısınız.